Wycieki przemysłowe – zabezpieczenie, ograniczenie i likwidacja
Prowadzenie działalności przemysłowej, np. fabryki czy zakładu produkcyjnego, bardzo często wiąże się z koniecznością wykorzystywania różnorodnych, niekiedy niebezpiecznych dla środowiska naturalnego substancji chemicznych. Wystarczy stosunkowo niewielka nieszczelność lub nieuwaga pracowników, aby doszło do ich wycieku, mogącego doprowadzić m.in. do skażenia pobliskiej przyrody. Wycieki przemysłowe, takie jak przeciekanie oleju, w negatywny sposób wpływają również na zdrowie i życie ludzi. Właśnie dlatego warto w szczególny sposób zadbać o to, by do nich nie dochodziło. Jeżeli jednak, mimo zachowanej ostrożności, przedsiębiorstwo będzie musiało borykać się z wyciekiem substancji chemicznych, niezbędna jest wiedza pozwalająca go ograniczyć i zlikwidować. W jaki sposób to zrobić? Jakich rozwiązać najlepiej użyć?
Wyciek przemysłowy – charakterystyka
Wyciekiem przemysłowym możemy nazwać każde przedostawanie się substancji chemicznej, często żrącej, do środowiska naturalnego i w ogóle poza zbiornik, w którym jest ona na co dzień przechowywana. Do wycieku może również dojść w przypadku niewłaściwie działających układów maszyn pracujących w zakładach pracy. Podczas korzystania z nieszczelnych urządzeń dochodzi do emisji substancji przemysłowych do środowiska, a tym samym do jego zanieczyszczenia.
Wyciek oleju i innych tego typu substancji jest niebezpiecznych zarówno dla ludzi, jak i dla roślin czy zwierząt, które się na niego natkną. Poza tym właścicielom firm, których działania spowodowały wyciek, grożą wysokie kary finansowe. Jak czytamy w Ustawie z dn. 27.04.2001 r. o prawie ochrony środowiska): „Każdy, kto prowadzi zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia awarii przemysłowej wskutek złej gospodarki substancjami niebezpiecznymi, jest zobowiązany do zapewnienia, aby zakład ten był zaprojektowany, wykonany, prowadzony i likwidowany w sposób zapobiegający owym awariom i ograniczający ich skutki dla ludzi i środowiska”. Ale w jaki sposób zrobić to właściwie?
Sposoby ograniczania i usuwania wycieków przemysłowych
Aby możliwie w jak największym stopniu ograniczyć rozprzestrzenianie się wycieku przemysłowego, warto na samym początku zastosować materiał, który wchłonie niebezpieczną substancję. Rozwiązaniem może być na przykład popularna mata sorbentowa, która bez trudu wchłonie niebezpieczne substancje i chemikalia. Innym sposobem na ograniczenie wycieku jest użycie rolki sorpcyjnej. Jej uniwersalne zastosowanie pozwala na absorbowanie olejów, płynów i innych substancji, z których wyciekiem mamy do czynienia. Odporny na strzępienie i rozciąganie materiał nadaje się zarówno do zabezpieczania przed wyciekiem różnorodnych szlaków komunikacyjnych, jak i wnętrza hal.
Co ważne, dostępny w formie rolki sorbent świetnie radzi sobie zarówno z neutralizacją dużych wycieków oleju przemysłowego, jak i z niewielkimi nieszczelnościami poszczególnych urządzeń. Co więcej, można go również stosować w przypadku wycieku przemysłowego, którego źródłem jest nieszczelny zbiornik, ponieważ jego zdolności sorpcyjne sięgają nawet 160 l na jedną rolkę.
Obecnie na rynku można dostać wiele różnych rodzajów sorbentów, spośród których najczęściej wyróżnia się: olejowe, chemiczne i uniwersalne. Zastosowanie tego ostatniego pozwoli na dokładne usunięcie efektów każdego z nich.
Postępowanie podczas awarii dużego wycieku – krok po kroku
Nie ulega wątpliwości, że najlepszym rozwiązaniem byłoby niedopuszczenie do powstania wycieku substancji niebezpiecznej. Aby to ułatwić, należy m.in. zapoznać się ze stanem ilościowym i jakościowym niebezpiecznych substancji przechowywanych na terenie zakładu, wcześnie zaopatrzyć się w odpowiednie rodzaje sorbentów, a także skrupulatnie opracować plan postępowania awaryjnego na wypadek nieszczelności.
Jeżeli jednak dojdzie już do wycieku, należy możliwie jak najszybciej zająć się jego likwidacją. Poprawne zabezpieczenie wycieków przemysłowych to bowiem nie tylko większa szansa na ochronę przyrody znajdującej się w bezpośrednim sąsiedztwie przedsiębiorstwa, ale również mniejsze zagrożenie dla jego pracowników. Aby likwidacja skutków emisji substancji niebezpiecznej przyniosła jak najlepsze skutki nawet w przypadku awarii dużego wycieku, warto postępować zgodnie z poniższym schematem.
- Analiza ilości i charakteru rozlanej cieczy oraz, jeśli to konieczne, powiadomienie służb i ewakuacja pracowników przedsiębiorstwa.
- Zapewnienie kadrze środków ochrony indywidualnej (np. rękawic), dzięki którym zminimalizowane zostanie ryzyko ewentualnego uszkodzenia ciała w przypadku kontaktu z niebezpieczną cieczą.
- Możliwie jak najdokładniejsze ograniczenie dalszego rozlewu substancji i jej przenikania do środowiska naturalnego. Na tym etapie można również spróbować zatrzymać wyciek, jeśli jego charakter jest ciągły.
- Usuwanie skutków awarii przy pomocy mat sorbentowych.
- Utylizacja zużytych mat i poduszek oraz dokładna dezynfekcja miejsca wycieku. Co ważne, w przypadku, kiedy doszło do przedostania się na zewnątrz substancji ropopochodnych, niezbędne może się również okazać odtłuszczenie zalanych powierzchni.
- Opis sytuacji awaryjnej w formie sprawozdania oraz ponowne uzupełnienie zestawów niezbędnych do właściwego przeprowadzenia planu awaryjnego.
Podsumowanie
Wyciek substancji niebezpiecznej może mieć bardzo negatywne skutki, dlatego warto zawczasu opracować plan jego usuwania, a jeśli już do niego dojdzie – dokładnie trzymać się kroków postępowania w nim zawartych. W zależności od tego, jaki materiał przedostał się na zewnątrz, należy również odpowiednio dostosować do niego rodzaj sorbentów, które umożliwią ograniczenie i likwidację wycieku przemysłowego oraz poczynionych przez niego szkód. Niekiedy niezbędne może się okazać również zawiadomienie straży pożarnej, której pracownicy pomogą we właściwej likwidacji wycieku. Nie można zapomnieć, że teren, na którym doszło do awarii, musi być dokładnie oczyszczony i zdezynfekowany, a wystąpienie nieszczelności i jej skutki powinny zostać szczegółowo opisane w raporcie z wypadku.
