Oznakowanie i rodzaje gaśnic pożarowych

Gaśnica pożarowa to jeden z podstawowych elementów systemu ochrony przed ogniem. Gaśnice znajdują się dziś zarówno w prywatnych mieszkaniach, niewielkich firmach, jak i wieloosobowych zakładach pracy. Obecnie, zalegalizowana gaśnica typu ABC (uniwersalnych) z homologacją jest również obowiązkowym elementem wyposażenia każdego samochodu. Można więc powiedzieć, że towarzyszy nam ona niemal na każdym kroku.

Rodzaje gaśnic, czyli wszystko zależy od typu pożaru

Wbrew pozorom, nie wszystkie gaśnice działają na tej samej zasadzie. Różnią się one przede wszystkim substancją, którą są wypełnione i której zadaniem jest gaszenie ognia. To właśnie od wyboru właściwego rodzaju sprzętu zależy, czy wzniecony pożar będzie mógł zostać szybko i bezpiecznie ugaszony. Niewłaściwe dobranie substancji gaśniczej może bowiem spowodować, że zamiast okiełznać zagrożenie, dodatkowo je zwiększymy.

Aby właściwie wybrać rodzaj gaśnicy, należy przede wszystkim poznać źródło zapłonu i materiał, który ulega spaleniu. Obecnie, rodzaje pożarów dzielone są na sześć klas:

• klasa A – dotyczy pożarów materiałów stałych pochodzenia organicznego (np. drewno)
• klasa B – obejmuje płonące ciecze palne i materiały ulegające stopieniu podczas palenia (np. benzyna)
• klasa C – dotyczy pożarów gazów (np. tlenek węgla, tzw. czad)
• klasa D – ma związek z płonięciem metali (np. aluminium)
• klasa E – obejmuje zapłony urządzeń pozostających pod napięciem oraz takich, które znajdują się w ich bliskim otoczeniu (np. przewody)
• klasa F – dotyczy pożarów wszelkiego rodzaju tłuszczów spożywczych (np. olej spożywczy)

Mimo, że za każdym razem bezpośrednio na gaśnicy lub w jej pobliżu powinna się znaleźć zarówno szczegółowa instrukcja jej użytkowania, jak i wskazania dotyczące typów pożarów, których gaszeniu jest dedykowana, warto znać podstawowe różnice pomiędzy nimi.

Typy gaśnic – podstawowy podział

Znając źródło pożaru i rodzaj płonącego materiału, należy właściwie wybrać gaśnicę, której użycie umożliwi zażegnanie niebezpieczeństwa. Już dzieci na etapie szkoły podstawowej są uczone, że rozgrzanego tłuszczu nie należy zalewać wodą. Podobnie wygląda sytuacje w przypadku pozostałych źródeł ognia:

• gaśnice proszkowe – główną zasadą ich działania jest odcięcie płonącej powierzchni od tlenu. Do tego celu stosuje się różnorodne proszki gaśnicze (m.in. węglanowe i fosforanowe). Pierwsze z nich, sprawdzą się podczas gaszenia pożarów cieczy i gazów, zaś drugie – dodatkowo w przypadku materiałów pochodzenia organicznego. Ze względu na bardziej różnorodną możliwość zastosowania oraz większą odporność na wstrząs czy zawilgocenie, to gaśnice fosforanowe są dziś wykorzystywane częściej, niż ich węglanowe odmiany.
• gaśnice „śniegowe” – ich nazwa pochodzi o CO2, którym są wypełnione, a który po uwolnieniu przypomina śnieg. Ten typ gaśnic służy przede wszystkim do radzenia sobie z pożarami urządzeń elektrycznych, cieczy palnych oraz płonących gazów. Znajdujący się wewnątrz gaśnicy dwutlenek węgla, w kontakcie z płonącym materiałem uzyskuje temperaturę -78 stopni i pokrywa jego powierzchnię warstwą suchego lodu. Wybierając gaśnicę śniegową, należy jednak pamiętać, że tak niska temperatura uniemożliwia gaszenie z jej pomocą pożarów ludzi.
• gaśnice wodne – ostatnim rodzajem gaśnic są te, wypełnione pianą gaśniczą. Do jej emisji dochodzi dzięki specjalnemu gazowi niepalnemu. Jednak chociaż ten środek gaśniczy jest znacznie prostszy do usunięcia czy sczyszczenia niż np. proszek, to zawartość wody w pianie całkowicie uniemożliwia wykorzystanie tego rodzaju gaśnic do radzenia sobie z pożarem urządzeń elektrycznych pozostających pod napięciem.

Oznaczenie gaśnic – najważniejsze informacje

Z uwagi na niewielką ilość miejsca przy jednoczesnej konieczności umieszczenia na gaśnicy wielu informacji, w celu oznaczenia rodzaju gaśnicy stosowane są dziś ogólne przyjęte skróty:

• GP – oznacza gaśnicę proszkową
• GW – gaśnicę pianową
• GS – gaśnicę „śniegową”
• GWG – gaśnicę pianową stosowaną w przypadku pożarów w gastronomii
• symbol X – dotyczy zbiorników gaśniczych pozostających pod stałym ciśnieniem
• symbol „Z” – mówi o umieszczeniu środka gaśniczego i czynnika zasilającego w dwóch osobnych zbiornikach
• umieszczenie w oznaczeniu cyfry pozwala na zorientowanie się, jaka ilość środka gaśniczego (w kilogramach lub dm3) znajduje się wewnątrz gaśnicy

Aby proces gaszenia pożaru przebiegł szybko, bezproblemowo i pomyślnie, poza oznaczeniem gaśnicy należy również właściwie oznakować miejsce jej przechowywania oraz prowadzącą do niego drogę. W ten sposób, możliwe będzie opanowanie ognia oraz uniknięcie ewentualnych ofiar. Jednocześnie, zastosowanie niewłaściwego typu gaśnicy może wywołać skutek całkowicie przeciwny od zamierzonego i spowodować niepotrzebne szkody.