Ergonomia w pracy – przykłady

Aby wykonywana praca przynosiła możliwie najlepsze efekty, wykonująca ją osoba powinna przebyć w komfortowych warunkach i otoczeniu, sprzyjającym wykonywaniu poszczególnych obowiązków. Krótko mówiąc, duże znaczenie ma ergonomia pracy.

W jaki sposób najlepiej zadbać o nią na poszczególnych stanowiskach? Na co zwrócić uwagę? Czym różnią się od siebie ergonomia korekcyjna i koncepcyjna? Jakie elementy mają szczególne znaczenie dla ergonomii pracy w pozycji siedzącej i jej organizacji w pozycji stojącej? Oto najważniejsze informacje dotyczące ergonomii pracy wraz z kilkoma przykładami.

Ergonomia pracy – co to takiego?

Ergonomia to pojęcie bezpośrednio związane z warunkami pracy, właściwymi dla określonego zawodu. Jej właściwy poziom wpływa na zwiększenie wydajności pracy, dlatego dla pracodawcy tak ważne jest zadbanie o odpowiednie otoczenie dla zatrudnianych przez siebie ludzi. Znaczenie mają tu nie tylko możliwości fizyczne pracowników, ale również ich komfort psychiczny i fizjologiczny.

Ergonomia to również gałąź nauki, skupiającej się na ogólnych zasadach pracy, a także na metodach minimalizowania ryzyka wystąpienia wypadków w miejscu pracy. Twórca tego pojęcia jest polski przyrodnik, Wojciech Jastrzębski, a termin ten pochodzi od połączenia greckich słów εργον – praca i νομος – prawo.

Ergonomia koncepcyjna i korekcyjna – różnice

Wydajność stanowiska pracy zależy w znaczniej mierze od rodzaju pełnionych obowiązków. Inaczej należy zaplanować je w przypadku stomatologa, inaczej zaś – gdy mowa o pracowniku biurowym. Tym, co łączy ze sobą podane przykłady, jest cel zachowania ergonomii w pracy. Za każdym razem, chodzi o zapewnienie możliwie najwyższego poziomu wydajności pracowników, korzystających z określonych przestrzeni.

Ergonomia korekcyjna polega na modyfikacji istniejących już stanowisk pracy. W ten sposób, następuje widoczna poprawa komfortu pracy, a także naprawa wszelkich ewentualnych niedociągnięć, które utrudniały dotychczas pełnienie obowiązków.

Koncepcyjna odmiana ergonomii, związana jest z tworzeniem nowych stanowisk pracy. W tym przypadku, chodzi o taką organizację urządzeń, która pozwoli zminimalizować ryzyko niebezpieczeństw, a także zoptymalizuje ścieżkę pełnionych obowiązków.

Ergonomia stanowiska komputerowego

Organizację stanowiska pracy biurowej (w tym również stanowiska komputerowego, przypisanego większości pracowników wykonujących obowiązki biurowe), warto rozpocząć od właściwego ustawienia krzesła i biurka. W idealnej sytuacji powinny być one dopasowane w taki sposób, aby gwarantować pracownikowi wyprostowaną, zdrową i zapewniającą wygodę postawę ciała. Gwarantuje to właściwie wyprofilowane krzesło, wyposażone w podłokietniki na właściwej dla konkretnego użytkownika wysokości. Dzięki nim, ręce nie drętwieją, a ryzyko wystąpienia dolegliwości bólowych zostaje ograniczone. Ergonomia pracy siedzącej składa się z kilka istotnych czynników, które są ze sobą ściśle powiązane. Wybór właściwego siedziska pozwala zażegnać problemy związane z wystąpieniem ewentualnych wad postawy, będących wyjątkowo częstą przypadłością pracowników biurowych.

Kolejnym ważnym aspektem jest dobór właściwego oświetlenia, dzięki któremu oczy pracownika nie będą się nadmiernie męczyły i nie dojdzie do pojawienia się lub rozwinięcia wady wzroku. Dla komfortu pracowników, znaczenie ma również właściwe dopasowanie wymiarów biurka, umożliwiające oparcie nadgarstków na blacie. To szczególnie ważne w przypadku wielogodzinne pracy przez komputerem, która wiąże się z koniecznością pisania na klawiaturze.

Chcąc zapewnić optymalne warunki swoim pracownikom, właściciel firmy nie powinien zapominać również o wentylacji. Zbyt wysoka temperatura jest równie niekorzystna, co zbyt niska i w żaden sposób nie sprzyja utrzymaniu wysokiego poziomu koncentracji. Dodatkową przeszkodą może się również okazać nadmierna duchota, panująca wewnątrz miejsca pracy. Aby jej uniknąć, w większości biur montowane są dziś klimatyzacje i nawilżacze powietrza.

Ergonomia pracy stomatologa

Całkowicie odmienna od biurowej specyfika pracy w gabinecie dentystycznym, wymaga znajomości zasad ergonomii pracy stojącej. Główna różnica polega bowiem właśnie na pozycji, przyjmowanej przez dentystę podczas wykonywanych czynności. W większości przypadków, stoi on podczas pracy, niejednokrotnie pochylając się w kierunku pacjenta. Takie ustawienie ciała negatywnie wpływa na stan układu kostno-stawowego, dlatego planując zagospodarowanie wnętrza gabinetu, warto wziąć to pod uwagę. Dodatkowymi czynnikami oddziałującymi na komfort pracy dentystów, są wielokrotnie powtarzalne czynności, które składają się na przebieg poszczególnych zabiegów. Niejednokrotnie, zmęczone wielogodzinną precyzyjną pracą dłonie i pale drętwieją, przez co wzrasta ryzyko popełnienia przez lekarza błędu. Taka sytuacja ma bezpośredni wpływ na życie i zdrowie pacjentów, dlatego w przypadku stanowisk pracy lekarzy szczególnie warto zwrócić uwagę na ich ergonomię.

W gabinecie stomatologicznym, duże znacznie ma również właściwie dobrane oświetlenie. Ponieważ znaczna część elementów służących do wypełniania ubytków ma naprawdę niewielkie wymiary, korzystający z nich lekarz musi bardzo dokładnie jej widzieć. Co więcej, częsta zmiana ustawienia głowy wiąże się bezpośrednio z koniecznością ponownej akomodacji oka. Odpowiednie oświetlenie znacząco w pomaga w tym procesie.

Nie bez znaczenia pozostaje również kwestia bezpieczeństwa na linii pacjent-lekarz. Stosunkowo wysokie ryzyko zarażenia drobnoustrojami zawartymi w ślinie, m.in. w przypadku kichania czy kaszlu, często wiąże się z koniecznością osłonięcia ust przez lekarza za pomocą specjalnej maseczki. Dodatkowo, istotne jest również zachowanie odpowiedniej odległości pomiędzy leczonym i leczącym.

Ergonomia pracy fizjoterapeuty

Jeszcze inne reguły dotyczą ergonomii pracy na stanowisku fizjoterapeuty. Zawód ten niesie ze sobą stosunkowo wysokie ryzyko wystąpienia przeciążeń kręgosłupa, a także zmian zwyrodnieniowych. Ma to związek zarówno z koniecznością unoszenia pacjenta podczas wykonywanej przez niego rehabilitacji, a także z przymusem wielogodzinnego przebywania w pozycji stojącej, czy wręcz pochylonej, która w niekorzystny sposób wpływa na układ kostno-stawowy.

Ponieważ na pracę fizjoterapeuty składa się duża ilość powtarzalnych czynności, szczególnie ważne jest, aby wykorzystywany do rehabilitacji sprzęt był możliwie jak najbardziej dopasowany do pracownika. Ergonomia pracy fizjoterapeuty bierze pod uwagę zarówno odpowiednią wysokość stołu do masażu czy łóżka, jak i dostateczną ilość światła w pomieszczeniu. Podobnie jak w przypadku innych zawodów, znaczenie ma również wentylacja i odpowiednia temperatura, umożliwiająca optymalne funkcjonowanie.

Projektując gabinet fizjoterapeutyczny i myśląc o ergonomii pracy jego użytkowników, nie należy również zapominać o pozostawieniu wystarczającej ilości miejsca, która umożliwi poruszanie się pracownika. Dzięki temu, uniknie on ryzyka tzw. zastania mięśni i kości, a w rezultacie zniweluje ryzyko ewentualnych urazów.

Podsumowanie

Pojęcie ergonomii w procesie pracy ma bardzo duże znaczenie w odniesieniu do zasad BHP. Aby możliwe było jej zachowanie, właściciel firmy zatrudniającej pracowników na określonych stanowiskach, powinien stworzyć im takie warunki do wykonywania czynności, które w jak najlepszy sposób wpłyną na ich wydajność. Sytuacja ta dotyczy zarówno ergonomii koncepcyjnej, jak i korekcyjnej. W ten sposób, możliwe będzie osiągnięcie jak najlepszych efektów, a atmosfera w miejscu pracy będzie sprzyjała dalszemu rozwojowi. Jednocześnie należy pamiętać, że definicja słowa ergonomia obejmuje zarówno zagwarantowanie możliwie jak najlepszych warunków pracy pod względem jej rozłożenia w czasie, przyjmowanych przez pracowników pozycji, jak i redukcję czynników stresogennych w otoczeniu.